ΕΚΤ: Το "στοίχημα" του 1 τρισ. ευρώ...

Τα spreads των κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης – με εξαίρεση την Ελλάδα – υποχωρούν με... βήμα ταχύ. Ο καθηγητής Οικονομικών του Graduate Institute του Πανεπιστημίου της Γενεύης και διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου Χρηματοοικονομικών και Τραπεζικών Σπουδών Charles Wyplosz υποστηρίζει σε άρθρο του ότι αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σήμερα εγγυάται στην ουσία τα κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης – μέσω των LTRO. Ωστόσο προειδοποιεί ότι με τις συγκεκριμένες πράξεις η κεντρική τράπεζα αναλαμβάνει τεράστιους κινδύνους. “Με απέραντη μετριοφροσύνη, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι θεωρεί υπεύθυνες για την πτώση των spreads, τις μεταρρυθμίσεις που ανακοινώθηκαν σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, ιδιαίτερα σε εκείνες που ακαδημαϊκοί οικονομολόγοι... κάνουν τους πρωθυπουργούς”, τονίζει ο Wyplosz . Ο ίδιος σημειώνει ότι ενώ σύμπτωση επαναλαμβανόμενη παύει να είναι σύμπτωση, είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει συσχέτιση μεταξύ της εντυπωσιακής πτώσης των επιτοκίων και των πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (LTRO).  "Οι υφιστάμενες προσπάθειες για την ελεγχόμενη αναδιάρθρωση χρέους της Ελλάδας είναι υπερβολικά ήπιες" Οι τράπεζες δανείζονται από την ΕΚΤ με πολύ χαμηλά επιτόκια (1%) και αγοράζουν κρατικά ομόλογα των οποίων οι αποδόσεις είναι υψηλότερες, στο γνωστό και ως carry trade. Τα ποσά είναι τεράστια καθώς μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου είχαν “πέσει” στην αγορά φρέσκο χρήμα της τάξης των 250 δισ. ευρώ. Και στις 29 Φεβρουαρίου οι εκτιμήσεις θέλουν την ΕΚΤ να ρίχνει πολύ περισσότερο χρήμα, σε μια προσπάθεια αντιστροφής του κλίματος. Εδώ και αρκετούς μήνες είναι πολλοί αυτοί που υποστηρίζουν ότι η ΕΚΤ πρέπει να... πάρει πάνω της το παιχνίδι και να εγγυηθεί για τα κρατικά ομόλογα. Ωστόσο ο Jean-Claude Trichet ήταν αντίθετος, υποστηρίζοντας ότι: -δεν είναι αυτή η αποστολή της, κάτι που είναι λάθος σύμφωνα με τον Wyplosz γιατί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα είναι μέρος της αποστολής της ΕΚΤ. -θα δημιουργούσε τεράστιο ηθικό κίνδυνο, λάθος και πάλι, τονίζει ο Wyplosz, γιατί ο ηθικός κίνδυνος θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ξεχωριστά. -θα εξέθετε την ΕΚΤ σε χρηματοοικονομικούς κινδύνους, αυτό είναι αλήθεια, λέει ο καθηγητής σημειώνοντας ότι γι΄ αυτό το λόγο η κεντρική τράπεζα δεν έχει εμπορικές λειτουργίες. -οι κυβερνήσεις πρέπει να λύσουν μόνες τους τα προβλήματα που δημιούργησαν, λάθος σύμφωνα με τον Wyplosz γιατί πολύ απλά δεν μπορούν. Η νέα διοίκηση της ΕΚΤ φαίνεται πως βρήκε τρόπο να κάμψει τόσο το ζήτημα του ηθικού κινδύνου όσο και τις αντιστάσεις της Γερμανίας. Ο πρόεδρος Draghi άφησε να εννοηθεί ότι ο ηθικός κίνδυνος θα πρέπει να αντιμετωπιστεί δραστικά. Οι πολιτικοί ανταποκρίθηκαν και στο τέλος Ιανουαρίου εξέδωσαν το προσχέδιο του δημοσιονομικού Συμφώνου.  "Διασφαλίζοντας πρόσβαση των τραπεζών σε ρευστότητα, τα LTRO στην ουσία μηδενίζουν τον κίνδυνο της έλλειψης ρευστότητας, αλλά δεν αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της χρεοκοπίας" “Την αντίσταση της Γερμανίας ως προς την εγγύηση του κρατικού χρέους από την ΕΚΤ, την παρέκαμψε διαθέτοντας στις εμπορικές τράπεζες τεράστια ποσά φθηνού χρήματος. Στην αρχή έγινε λόγος για απέλπιδα προσπάθεια από την ΕΚΤ να καλύψει το κενό ρευστότητας, ωστόσο μία άλλη ερμηνεία των LTRO είναι ότι παρέχουν ένα δίχτυ προστασίας στα κρατικά ομόλογα. Αρκετοί κάνουν λόγο για οριστική νίκη του Draghi”, συνεχίζει ο Wyplosz . Δυστυχώς όμως η κίνηση αυτή δεν έφερε το τέλος της κρίσης. “Οι υφιστάμενες προσπάθειες για την ελεγχόμενη αναδιάρθρωση χρέους της Ελλάδας είναι υπερβολικά ήπιες”, υπογραμμίζει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Γενεύης. Όλες οι προσπάθειες για την Ελλάδα γίνονται για τη μείωση του χρέους στο 120% του ΑΕΠ, επίπεδο υψηλότερο από το 110% του ΑΕΠ πριν την κρίση. Στην περίπτωση που η χώρα χρεοκοπήσει θα ξεσπάσει τραπεζική κρίση και η πρώτη κίνηση της κυβέρνησης θα είναι να διασώσει τις τράπεζες. Αυτό σημαίνει ότι το χρέος πρέπει να μειωθεί στο 60% του ΑΕΠ. Πρέπει στη συνέχεια να αντιμετωπίσουμε το γεγονός, συνεχίζει ο Wyplosz, ότι οι μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρώπης βρίσκονται σε επισφαλή κατάσταση. Σοβαρές εκτιμήσεις οικονομολόγων του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, υπολογίζουν ότι η ευρωπαϊκή τραπεζική ελίτ αντιμετωπίζει κίνδυνο 1-1,5 τρισ. δολαρίων. Δεδομένου τούτου, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ισπανία είναι οι επόμενες χώρες που θα κληθούν να... τα βάλουν με την κρίση κρατικού χρέους. Αυτό θα είναι το αποτελέσματα της κωλυσιεργίας που έχουν επιδείξει τα τελευταία τρία χρόνια. Διασφαλίζοντας πρόσβαση των τραπεζών σε ρευστότητα, τα LTRO στην ουσία μηδενίζουν τον κίνδυνο της έλλειψης ρευστότητας αλλά δεν αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της χρεοκοπίας, υποστηρίζει ο Wyplosz, και αναφέρει χαρακτηριστικά ότι... ο διάβολος κρύβεται σε δύο σημαντικές και ζοφερές λεπτομέρειες. "Η ΕΚΤ δείχνει να παίρνει ένα ρίσκο αξίας άνω του 1 τρισ. ευρώ. Με λίγη τύχη οι αγορές μπορεί να επηρεαστούν από την κίνηση της ΕΚΤ. Πως; Τα κρατικά ομόλογα θα θεωρηθούν και πάλι ασφαλή και η ΕΚΤ θα έχει σώσει το ευρώ, σχεδόν με μηδενικό κόστος. Δεν είναι όμως τόσο εύκολα τα πράγματα γιατί στην περίπτωση που οι αγορές εντοπίσουν ότι δεν έχουν οι κατάλληλες κινήσεις, οι κρατικές χρεοκοπίες θα εξαπλωθούν σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι τράπεζες θα “πέσουν” και το κόστος για τους φορολογούμενους θα είναι τόσο μεγάλο που ίσως οδηγήσει στην κατάρρευση του ευρώ. Στην πραγματικότητα, τα LTRO κάνουν τα πράγματα πολύ πιο επικίνδυνα, καθώς στην περίπτωση ενός κύματος κρατικών πτωχεύσεων τα ομόλογα που αγοράζουν οι τράπεζες θα γίνουν τοξικά". Έτσι, καταλήγει το Wyplosz, βρισκόμαστε σε μία φάση με πολλαπλές ισορροπίες που είναι πραγματικά απρόβλεπτες και μπορεί να αξιολογηθεί αν το ρίσκο της ΕΚΤ αξίζει. Ιδιαίτερα αν το συγκρίνουμε με τη Fed και την Bank of England οι οποίες έχουν αγοράσει απευθείας κρατικά ομόλογα, αναλαμβάνοντας το ρίσκο της χρεοκοπίας και δεν το ρίχνουν στους ισολογισμούς των τραπεζών. “Ίσως όμως, δεδομένης της γερμανικής αδιαλλαξίας, δεν υπήρχε άλλη δυνατή πολιτική επιλογή για την ΕΚΤ. Αν το στοίχημα χαθεί, θα κατηγορούμε τις γερμανικές αρχές και όχι την ΕΚΤ. Και αυτό είναι έξυπνο, ίσως όμως υπερβολικά έξυπνο”.