Γιατί η αύξηση της ανεργίας θα φέρει έκρηξη των επισφαλειών

Του Λεωνιδα Στεργιου / Lstergiou@kathimerini. gr

Ασκήσεις επί χάρτου κάνουν τα επιτελεία των τραπεζών, προκειμένου να προβλέψουν τις συνέπειες που θα έχει η επερχόμενη ύφεση και εκτίναξη της ανεργίας στα χαρτοφυλάκια των δανείων, καθώς αναμένεται μεγάλη αύξηση των καθυστερήσεων και των επισφαλειών, αλλά και μείωση των καταθέσεων. Μπροστά σε αυτόν τον διπλό κίνδυνο, οι τράπεζες προχωρούν σε υπολογισμούς βάσει τριών κυρίως σεναρίων: ένα αισιόδοξο, ένα απαισιόδοξο και ένα «καταστροφής».

Από τα πρώτα στοιχεία προκύπτει ότι άνοδος κατά μία μονάδα του ποσοστού ανεργίας αντιστοιχεί σε αύξηση κατά μισή μονάδα των καθυστερήσεων στην αποπληρωμή δανείων (κυρίως καταναλωτικών) και πιστωτικών καρτών. Η αντίστοιχη αύξηση των επισφαλειών, δηλαδή των δανείων που οδηγούνται σε διαγραφή διότι δεν υπάρχει περίπτωση αποπληρωμής τους, ανέρχεται σε 0,25 της μονάδας. Η εκτίμηση αυτή στηρίζεται στην εξής υπόθεση και στα εξής χαρακτηριστικά των Ελλήνων δανειοληπτών:

Πρώτον, από τους 100 νέους άνεργους, το 75% θα είναι ηλικίας μέχρι 30 ετών.

Δεύτερον, από τους 100 νέους άνεργους, οι 65 δεν θα βρουν δουλειά τους επόμενους 12 μήνες.

Τρίτον, από τους 65 που δεν θα βρουν δουλειά εντός ενός έτους, οι 45 έχουν ως μοναδικό εισόδημα τον μισθό τους, ενώ οι υπόλοιποι 23 βρίσκονται στο όριο της υπερχρέωσης.

Αν και κάθε τράπεζα έχει τα δικά της ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά στα χαρτοφυλάκια των δανείων της, οι παραπάνω υποθέσεις δεν απέχουν πολύ από τα πραγματικά στοιχεία της ελληνικής αγοράς εργασίας. Σύμφωνα με τον ΟΑΕΔ και την ΕΛΣΤΑ (Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία), στα τέλη του 2009 το ποσοστό ανεργίας ήταν στο 10,3% και αντιστοιχούσε σε 514.400 άνεργους. Από αυτούς, το 75% ήταν ηλικίας μέχρι 30 ετών. Το ποσοστό ανεργίας εκτινάχθηκε τον Μάρτιο στο 12,1% με 601.739 ανέργους. Από αυτούς, άνω του 60% αναζητούν εργασία και δεν βρίσκουν δουλειά για περισσότερο από ένα χρόνο.

Τα πράγματα αναμένεται να επιδεινωθούν περαιτέρω, αν ληφθεί υπόψη η δήλωση του υπουργού Εργασίας κ. Ανδρέα Λοβέρδου ότι φέτος οι άνεργοι μπορεί να ξεπεράσουν το 1 εκατομμύριο και το ποσοστό ανεργίας να φτάσει στο 20% με 21%. Ηδη, στο πρώτο τρίμηνο προστέθηκαν 87.339 νέοι άνεργοι. Αν επαληθευτούν οι εκτιμήσεις του κ. Λοβέρδου, τότε μέχρι το τέλος του έτους οι νέοι άνεργοι θα αυξηθούν κατά μισό εκατομμύριο σε σχέση με τα τέλη του 2009. Αυτό πρακτικά σημαίνει:

Πρώτον, περίπου το 16% όσων έχουν σήμερα πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες θα είναι άνεργοι για άνω των 12 μηνών.

Δεύτερον, το 20% όσων έχουν καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες θα βρεθούν στην ανεργία για ένα έτος τουλάχιστον.

Τρίτον, η αποταμίευση μόνο από τη διακοπή της μισθοδοσίας θα μειωθεί τουλάχιστον κατά 7 δισ. ευρώ σε ένα έτος. Οσο περίπου έφυγε από τις καταθέσεις προς το εξωτερικό λόγω της κρίσης με αποτέλεσμα να ασκηθεί μεγάλη πίεση στη ρευστότητα των τραπεζών.

Τα σενάρια

Σύμφωνα με το αισιόδοξο σενάριο των τραπεζών, το ποσοστό ανεργίας θα αυξηθεί φέτος στο 11,8%, όπως προέβλεπε μέχρι πριν από λίγο καιρό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε σύγκριση με το 9,4% του 2009. Σε αυτή την περίπτωση, οι καθυστερήσεις θα αυξηθούν στο 8,2% (20 δισ. ευρώ) και οι επισφάλειες και οι διαγραφές από 1,6 δισ. ευρώ το 2009 θα φτάσουν σε 3 δισ. ευρώ.

Το κακό σενάριο προβλέπει βαθύτερη ύφεση και ανεργία να εκτινάσσεται στο 13% με 15% κατά μέσο όρο το 2010. Τότε, οι καθυστερήσεις ίσως ξεπεράσουν το 10% και δάνεια 27 δισ. ευρώ θα βρεθούν στο «κόκκινο». Οι διαγραφές μπορεί να φτάσουν τα 5 δισ. ευρώ.

Τέλος, το χειρότερο σενάριο προβλέπει ανεργία στο 20% και ύφεση 5%. Σε αυτή την περίπτωση, δάνεια άνω των 30 δισ. ευρώ θα βρεθούν στο κόκκινο με το ποσοστό των καθυστερήσεων να φτάνει το 13% και οι διαγραφές άνω του 3% (9 δισ. ευρώ).